“Những công nghệ tiên tiến nhất trong điều trị ung thư tại Nhật Bản” Bài 1: Liệu pháp nhắm trúng đích & xét nghiệm gen cá thể hóa – bước tiến cách mạng trong điều trị ung thư tại nhật bản"
Tại Nhật Bản, xu hướng điều trị ung thư đang chuyển mạnh sang “y học chính xác” (precision medicine) – nghĩa là không dùng cùng một phác đồ cho tất cả bệnh nhân, mà chọn thuốc, liệu pháp phù hợp với đặc điểm gen, mô học và sinh học của từng người.
1. Xét nghiệm gen – “Tấm bản đồ” giúp tìm đúng mục tiêu
Nhật Bản đang dẫn đầu châu Á trong việc triển khai xét nghiệm gen cho bệnh nhân ung thư.
Một dự án nổi bật là SCRUM-Japan GOZILA, do Trung tâm Ung thư Quốc gia (National Cancer Center Japan – NCC) thực hiện.
- Công nghệ chính: liquid biopsy – xét nghiệm DNA ung thư lưu hành trong máu, thay vì sinh thiết mô.
- Lợi ích: ít xâm lấn, nhanh, có thể lặp lại thường xuyên để theo dõi tiến triển bệnh.
- Kết quả thực tế: trong hơn 4.000 bệnh nhân ung thư tiến triển, 24% được điều trị trúng đích dựa vào kết quả xét nghiệm, và nhóm này sống lâu gấp đôi so với nhóm không điều trị nhắm mục tiêu.
Ví dụ: nếu phát hiện gen EGFR đột biến, bệnh nhân có thể dùng thuốc đặc trị Osimertinib; hoặc gen HER2 dương tính, có thể dùng Trastuzumab.
2. Liệu pháp nhắm trúng đích – “Đánh đúng nơi, diệt đúng chỗ”
Sau khi biết được gen hoặc thụ thể nào “kích hoạt” tế bào ung thư, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc nhắm trúng đích (targeted therapy).
Các thuốc này không tấn công toàn bộ cơ thể như hóa trị truyền thống, mà tập trung tiêu diệt tế bào ung thư có đặc điểm bất thường.
Ví dụ:
-
Osimertinib cho ung thư phổi có đột biến EGFR
-
Trastuzumab cho ung thư vú hoặc dạ dày HER2 dương tính
-
Imatinib cho bệnh bạch cầu mạn dòng tủy (CML)
3. Ý nghĩa vượt trội
-
Giảm tác dụng phụ toàn thân (rụng tóc, nôn ói, suy giảm miễn dịch...)
-
Tăng hiệu quả điều trị rõ rệt
-
Mở đường cho việc kết hợp xét nghiệm gen – thuốc cá thể – theo dõi liên tục
4. Những trung tâm tiên phong tại Nhật
-
National Cancer Center Japan (Tokyo)
-
Cancer Institute Hospital of JFCR
-
Kyushu University Hospital
-
Osaka International Cancer Institute
Tất cả đều triển khai xét nghiệm toàn bộ gen (Comprehensive Genomic Profiling) và tư vấn cá thể hóa điều trị theo hướng dẫn của Bộ Y tế Nhật (MHLW).
Lời kết
Cá thể hóa điều trị đang giúp Nhật Bản tiến gần hơn tới mục tiêu “ung thư không còn là án tử”.
Chẩn đoán chính xác – thuốc trúng đích – và theo dõi liên tục sẽ là tương lai của y học ung thư toàn cầu.
VJIIC
