Trong nhiều thập kỷ qua, ung thư vẫn là một trong những thách thức lớn nhất của y học hiện đại. Bên cạnh phẫu thuật, hóa trị và xạ trị – những phương pháp điều trị kinh điển, các nhà khoa học không ngừng tìm kiếm những giải pháp đột phá, an toàn và hiệu quả hơn. Một trong những công nghệ tiên tiến nổi bật hiện nay chính là Liệu pháp Bắt Neutron Boron (Boron Neutron Capture Therapy – BNCT).
🔬 Nguyên lý điều trị độc đáo
- BNCT là một liệu pháp “xạ trị chọn lọc ở mức tế bào” dựa trên phản ứng hạt nhân. Quá trình diễn ra theo ba bước:
- Đưa thuốc chứa Boron-10 vào cơ thể: Thuốc đặc biệt này có khả năng tập trung tại các tế bào ung thư nhiều hơn so với mô lành.
- Chiếu xạ bằng chùm neutron năng lượng thấp: Khi neutron đi vào cơ thể, chúng tương tác với đồng vị Boron-10.
- Phản ứng hạt nhân tiêu diệt tế bào ung thư: Sự bắt neutron tạo ra hạt alpha và hạt lithium, có quãng chạy cực ngắn (chỉ vài micromet) – vừa đủ để phá hủy tế bào ung thư chứa boron, trong khi các mô lành xung quanh hầu như không bị tổn hại.
👉 Có thể hình dung BNCT như “liệu pháp nhắm trúng đích bằng hạt nhân”, tiêu diệt ung thư ở cấp độ vi mô với độ chính xác cao.
🌟 Ưu điểm vượt trội
- Tính chọn lọc cao: Chỉ những tế bào chứa Boron mới bị tiêu diệt.
- Ít tổn thương mô lành: Khác với xạ trị thông thường, BNCT hạn chế tối đa tác dụng phụ.
- Hiệu quả với khối u khó điều trị: Đặc biệt hữu ích cho các ung thư đầu cổ tái phát, u não ác tính (glioblastoma), ung thư da ác tính hoặc một số loại sarcoma.
- Tiềm năng điều trị trong một lần: Trong nhiều trường hợp, chỉ cần một liều BNCT cũng đạt hiệu quả điều trị rõ rệt.
🏥 BNCT tại Nhật Bản
- Nhật Bản là một trong những quốc gia tiên phong đưa BNCT vào ứng dụng lâm sàng. Năm 2020, Bộ Y tế Nhật chính thức phê duyệt BNCT như một phương pháp điều trị được bảo hiểm y tế quốc gia chi trả cho bệnh nhân ung thư đầu cổ tái phát hoặc không thể phẫu thuật.
- Hiện nay, nhiều trung tâm y tế lớn tại Nhật như Kansai BNCT Medical Center (Osaka), Southern Tohoku General Hospital (Fukushima), National Cancer Center Hospital (Tokyo), Edogawa Hospital (Tokyo)… đã triển khai BNCT, mở ra cơ hội sống mới cho hàng ngàn bệnh nhân.
🌍 Triển vọng tương lai
BNCT được kỳ vọng sẽ trở thành một “vũ khí mới” trong cuộc chiến chống ung thư, đặc biệt với những ca khó, tái phát sau điều trị thông thường. Các nghiên cứu vẫn đang tiếp tục mở rộng chỉ định BNCT cho nhiều loại ung thư khác, cùng với việc phát triển thuốc Boron thế hệ mới và hệ thống tạo neutron an toàn hơn.
✨ Kết luận
Liệu pháp Bắt Neutron Boron (BNCT) không chỉ là bước đột phá về công nghệ y học hạt nhân, mà còn là tia hy vọng cho những bệnh nhân ung thư ở giai đoạn khó khăn nhất. Với tính chọn lọc và hiệu quả cao, BNCT đang từng bước khẳng định vai trò như một phương pháp điều trị ung thư tiên tiến của thế kỷ 21.
VJIIC
